Glavna karakteristika socijalizacije kao društvenog procesa je samoobnova društva, njegova duhovna zamjena, tj. kontinuirani prenos socijalnog iskustva na druge generacije i njihovo prihvatanje za daljnji transfer. Socijalizacija je potrebna čovjeku za pozitivan suživot i interakciju s drugim članovima društva i za samoodređenje kao dio društva.
Karakteristike socijalizacije
Socijalizacija se podrazumijeva kao proces ulaska osobe u socijalno okruženje kroz pojedinačno prihvatanje normi i tradicije raširenih u njegovom okruženju. Socijalizacija se zasniva na sposobnosti osobe tokom svog života da asimilira kulturne, moralne uslove i stavove svog društvenog okruženja, kao i da se uspostavi u društvu kroz svest i definisanje sebe kao dela celine.
Asimilacija normi i vrijednosti nečijeg okruženja određuje uspješnu aktivnost pojedinca u javnom životu. Socijalizacija uključuje i proces prihvaćanja prihvaćenih normi od strane pojedinca i proces integriranja novih ideja pojedinca u društvo u njegovu korist. Dakle, socijalizacija je potrebna čovjeku da bi se odvijala kao osoba, a socijalizacija je neophodna da bi društvo bilo stabilno, cjelovito, razvijeno.
Da bi objasnio prirodu procesa socijalizacije, francuski sociolog Pierre Bourdieu uveo je takav koncept kao habitus - „druga priroda“. Navika je proces podsvjesnog pridržavanja čovjekove principa i normi društvenog života koji su u njega usađeni. Socijalizacija određuje prisustvo kod osobe nesvjesne percepcije svijeta, što odgovara socijalnim uslovima i stavovima društva oko njega. Zahvaljujući navici, osoba se osjeća dijelom društva i zadovoljava se pripadnošću cjelovitom sistemu.
Vrste i faze socijalizacije
Postoje dvije vrste socijalizacije:
- primarni - javlja se tokom odrastanja i odgoja osobe;
- sekundarni - definira se kao integracija zrele, formirane ličnosti u različite društvene grupe i interakcija s njima.
Takođe razlikuju primarni i sekundarni nivo socijalizacije: primarni nivo je komunikacija i odnos subjekta sa malom grupom bliskih ljudi, tj. sa roditeljima, prijateljima, komšijama, kolegama; sekundarni nivo socijalizacije je interakcija subjekta sa državnim strukturama, javnim organizacijama itd.
Proces socijalizacije sastoji se od nekoliko glavnih faza:
- adaptacija - asimilacija iskustva akumuliranog od društva, oponašanje;
- identifikacija - želja pojedinca za samoodređivanjem, isticanjem;
- integracija - formiranje pojedinca kao sudionika u društvenim procesima;
- faza radne aktivnosti - primjena stečenih znanja i vještina, utjecaj na socijalno okruženje;
- faza aktivnosti nakon zapošljavanja - prenos socijalnog iskustva na predstavnike sledeće generacije.
